Capoeira’nın Felsefesi ve Yaşam Tarzı

Capoeira’nın Felsefesi ve Yaşam Tarzı

Capoeira, Afrika kökenli bir savaş sanatı, dans ve müzik kültürüdür. Brezilya’da kölelik döneminde doğmuş ve özgürlük mücadelesinde önemli bir rol oynamıştır. Capoeira, hem fiziksel hem de zihinsel bir disiplin gerektirir ve bir yaşam tarzı anlayışına dayanır.

Capoeira’nın tarihi, 16. yüzyılda Portekizlilerin Brezilya’ya şeker kamışı üretimi için Afrikalı köleleri getirmesiyle başlar. Köleler, ağır çalışma koşulları ve insanlık dışı muamelelere karşı direnmek için gizli bir şekilde Capoeira’yı icat ederler. Capoeira, Portekizce’de “küçük ağaçsız alan” anlamına gelir. Köleler, bu alanlarda toplanarak Capoeira’yı dans gibi göstererek eğitirlerdi. Böylece Portekizlilerin dikkatinden kaçarlar.

Capoeira, kölelerin kaçtıkları ormanlarda kurdukları “quilombos” adlı yerleşimlerde de yaşatılır. Quilombos, özgür Afrikalıların oluşturduğu topluluklardır. Burada Capoeira, hem savunma hem de sosyal bir etkinlik olarak gelişir. Quilombos’un en ünlüsü Palmares’tir. Palmares, 17. yüzyılda yaklaşık 30 bin nüfusa sahip bir devlet haline gelmiştir. Palmares’in lideri Zumbi, Capoeira’nın en önemli sembollerinden biridir.

Capoeira, 19. yüzyılda köleliğin kaldırılmasıyla birlikte özgür kalan Afrikalıların hayatta kalma mücadelesinde de rol oynar. Capoeira ustaları, sokaklarda kendilerini korumak veya para kazanmak için Capoeira kullanırlar. Ancak bu durum Capoeira’nın şiddetli ve tehlikeli bir aktivite olarak görülmesine neden olur. 1890 yılında çıkarılan bir yasayla Capoeira yasaklanır. Capoeira yapanlara ağır cezalar verilir.

Capoeira, 1930’larda Mestre Bimba adlı bir ustanın çabalarıyla yeniden canlanır. Mestre Bimba, Capoeira’yı modernize ederek “Capoeira Regional” adını verdiği bir stil oluşturur. Bu stil, daha hızlı, akrobatik ve saldırgan bir stildir. Mestre Bimba, Capoeira’yı resmi olarak öğretebilmek için devletten izin alır. Böylece Capoeira’nın yasaklılığı kalkar.

Capoeira Regional’in yanında geleneksel Capoeira da yaşatılır. Bu stile “Capoeira Angola” denir. Capoeira Angola, daha yavaş, sakin ve yerde oynanan bir stildir. Bu stilin en önemli temsilcisi Mestre Pastinha’dır. Mestre Pastinha, Capoeira Angola’nın felsefesini ve kurallarını belirler.

Capoeira’nın Felsefesi

Capoeira’nın felsefesi, “malicia” olarak adlandırılan şeyde yatar. Malicia, uyum, değişim, yaratıcılık ve nefes alma anlamında kullanılır. Capoeira’nın öğretilerine göre, malicia sadece bir rakibi yenmek değil, aynı zamanda bir kişinin kendisiyle de mücadele etmek anlamına gelir. Bu, hayatta karşılaşabileceğimiz zorluklara karşı hazırlanmamız gerektiğini vurgular.

Capoeira aynı zamanda bir topluluk ruhunu da teşvik eder. Gruplarda oynanır ve müzikle birlikte hareket eder. Bu, ekip çalışmasına ve birbirlerinin farklılıklarına değer verme becerilerinin gelişmesine yardımcı olur.

Sonuç olarak, Capoeira sadece bir savaş sanatı ya da dans değildir. Bir yaşam tarzı, bir felsefe ve topluluk ruhunu teşvik eden bir aktivitedir. Bu, fiziksel ve zihinsel disiplinleri birleştirerek, insanlara kendilerini geliştirme ve hayatta karşılaşabilecekleri zorluklara hazırlanma fırsatı sunar.

Capoeira, “roda” adı verilen bir çember içinde iki kişi tarafından oynanır. Roda, aynı zamanda Capoeira’nın orkestrasını da barındırır. Roda’da çalınan enstrümanlar şunlardır: Berimbau (yay şeklinde bir çalgı), atabaque (büyük bir davul), pandeiro (tamburin), agogo (iki metal çan) ve reco-reco (bir ağaç kabuğu). Bu enstrümanlar, Capoeira’nın ritmini ve havasını belirler. Roda’da ayrıca şarkılar da söylenir. Şarkılar, Capoeira’nın tarihini, felsefesini, kültürünü ve duygularını anlatır.

Capoeira oyununda rakipler birbirlerine saldırı ve savunma hareketleri yaparlar. Bu hareketler, ayaklarla, ellerle, kollarla, bacaklarla, başla veya vücudun herhangi bir bölümüyle yapılabilir. Capoeira oyununda amaç, rakibi yere düşürmek veya ona dokunmaktır. Ancak bunu yaparken zarar vermek veya incitmek değildir. Capoeira oyununda saygı ve kontrol çok önemlidir.

Capoeira oyununda kullanılan bazı temel hareketler şunlardır: Ginga (sallanma), esquiva (kaçınma), au (takla), negativa (yerde duruş), cocorinha (çömelme), meia-lua de frente (ön yarım ay tekme), meia-lua de compasso (arka yarım ay tekme), armada (döner tekme), queixada (yan tekme), martelo (dik tekme), benção (ön itme tekmesi), chapa (yan itme tekmesi), ponteira (ön dürtme tekmesi), rabo de arraia (kuyruk tekmesi), macaco (maymun hareketi) ve volta por cima (yerden kalkma).

Capoeira oyununda kullanılan bazı ileri hareketler şunlardır: Aú sem mão (elsiz takla), aú batido (takla atarken tekme), aú de coluna (sırt üstü takla), bananeira (eller üzerinde durma), queda de rins (omuz üzerinde durma), pião de mão (eller üzerinde dönme), mortal (salto), parafuso (döner salto) ve macaco voador (uçan maymun).

Capoeira oyununda kullanılan bazı yakın dövüş hareketler şunlardır: Cabeçada (kafa atma), cotovelada (dirsek vurma), joelhada (diz vurma), rasteira (ayak kaydırma), vingativa (bacak sıkıştırma), tesoura (makas hareketi) ve apanhada de laranja (portakal toplama).

Capoeira oyununda kullanılan bazı terimler şunlardır: Jogo (oyun), axé (enerji), malicia (kurnazlık), mandinga (sihir), malandro (kurnaz kişi), mestre (usta), contra-mestre (yardımcı usta), professor (öğretmen), aluno formado (mezun öğrenci), aluno graduado (dereceli öğrenci) ve aluno iniciante (başlangıç öğrencisi).

Capoeira oyununda giyilen kıyafetler şunlardır: Abadá (beyaz pantolon), camisa (tişört) ve cordão (kuşak). Kıyafetlerin rengi ve kuşağın rengi Capoeira’nın stilini ve seviyesini belirler.